کد مطلب:794 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:420
احکـــام نکـاح یا ازدواج و زناشــوئی
به واسطه عقد ازدواج، زن به مرد حلال می شود، و آن بر دو قسم است: دائم و غیر دائم.
عقد دائم: آنست كه مدت زناشوئی در آن معین نشود، و زنی را كه به این قسم عقد می كنند دائمه می گویند، و عقد غیر دائم: آنست كه مدت زناشوئی در آن معین شود، مثلاً زن را به مدت یك ساعت یا یك روز یا یك ماه یا یك سال یا بیشتر عقد نمایند، و زنی را كه به این قسم عقد كنند متعه و صیغه می نامند.
احــكام عــقد
مسأله 2371 ـ در زناشوئی چه دائم و چه غیر دائم، باید صیغه خوانده شود و تنها راضی بودن زن و مرد كافی نیست و صیغه عقد را یا خود زن و مرد می خوانند، یا دیگری را وكیل می كنند كه از طرف آنان بخواند.
مسأله 2372 ـ وكیل لازم نیست مرد باشد، زن هم می تواند برای خواندن صیغه عقد از طرف دیگری وكیل شود.
مسأله 2373 ـ زن و مرد تا یقین نكنند كه وكیل آنها صیغه را خوانده است نمی توانند به یكدیگر نگاه محرمانه نمایند و گمان به اینكه وكیل صیغه را خوانده است كفایت نمی كند، ولی اگر وكیل بگوید صیغه را خوانده ام كافی است چونكه موجب اطمینان است.
مسأله 2374 ـ اگر زنی كسی را وكیل كند كه مثلاً ده روزه او را به عقد مردی درآورد و ابتدای ده روز را معین نكند، آن وكیل می تواند هر وقت كه بخواهد او را ده روز به عقد آن مرد درآورد، ولی اگر معلوم باشد كه زن، روز یا ساعت معینی را قصد كرده، باید صیغه را مطابق قصد او بخواند.
مسأله 2375 ـ یك نفر می تواند برای خواندن صیغه عقد دائم یا غیر دائم از طرف دو نفر وكیل شود، و نیز انسان می تواند از طرف زن وكیل شود و او را برای خود به طور دائم یا غیر دائم عقد كند، ولی احتیاط مستحب آنست كه عقد را دو نفر بخوانند.
دستور خواندن عقد دائم
مسأله 2376 ـ اگر صیغه عقد دائم را خود زن و مرد بخوانند و اول زن بگوید: زَوَّجْتُكَ نَفْسی عَلَی الصِّداقِ الْمَعْلُوم(یعنی خود را زن تو نمودم به مهری كه معین شده)، ـ پس از آن بدون فاصله مرد بگوید: قَبِلْتُ التَّزْویج(یعنی قبول كردم ازدواج را) عقد صحیح است، و اگر دیگری را وكیل كنند كه از طرف آنها صیغه عقد را بخواند چنانچه مثلاً اسم مرد احمد و اسم زن فاطمه باشد و وكیل زن بگوید: زَوَّجْتُ مُوَكِّلَتی فاطِمَةَ مُوَكِّلَكَ اَحْمَدَ عَلَی الصِّداقِ الْمَعْلُوم، پس بدون فاصله وكیل مرد بگوید: قَبِلْتُ لِمُوَكِّلی اَحْمَدَ عَلَی الصِّداق صحیح می باشد، و واجب نیست لفظی را كه مرد می گوید با لفظی كه زن می گوید مطابق باشد، كه اگر زن زوجت، بگوید باید مرد هم قبلت التزویج بگوید، بلكه قَبِلْتُ النِّكاح بگوید صحیح است.
دستور خواندن عقد غیر دائم
مسأله 2377 ـ اگر خود زن و مرد بخواهند صیغه عقد غیر دائم را بخوانند، بعد از آنكه مدت، و مهر را معین كردند، چنانچه زن بگوید: زَوَّجْتُكَ نَفْسی فِی الْمُدَّةِ الْمَعْلوُمَةِ عَلَی الْمَهْرِ الْمعلوم، بعد بدون فاصله مرد بگوید: قَبِلتُ صحیح است و اگر دیگری را وكیل كنند، و اول وكیل زن به وكیل مرد بگوید: مَتَّعْتُ مُوَكِّلَتی مُوَكِّلَكَ فِی الْمُدَّةِ الْمَعْلُومَةِ عَلَی الْمَهْرِ الْمَعْلوْم، پس بدون فاصله وكیل مرد بگوید: قَبِلْتُ لِمُوَكِّلی هكَذا صحیح می باشد.
شرائــط عقـــد
مسأله 2378 ـ عقد ازدواج چند شرط دارد:
اول ـ آنكه به عربی صحیح خوانده شود و اگر خود مرد و زن نتوانند صیغه را به عربی صحیح بخوانند، چنانچه ممكن باشد، احتیاط واجب آنست كسی را كه می تواند به عربی صحیح بخواند وكیل كنند و اگر ممكن نباشد، خودشان می توانند به غیر عربی بخوانند، اما باید لفظی بگویند كه معنی زوجت و قبلت را بفهماند.
دوم ـ مرد و زن یا وكیل آنها كه صیغه را می خوانند قصد انشاء داشته باشند، یعنی اگر خود مرد و زن صیغه را می خوانند، زن به گفتن زوجتك نفسی قصدش این باشد كه خود را زن او قرار دهد، و مرد به گفتن قبلت التزویج زن بودن او را برای خود قبول نماید و اگر وكیل مرد و زن، صیغه را می خوانند، به گفتن زوجت و قبلت قصدشان این باشد كه مرد و زنی كه آنان را وكیل كرده اند، زن و شوهر شوند.
سوم ـ كسی كه صیغه را می خواند، بالغ و عاقل باشد، چه برای خودش بخواند، یا از طرف دیگری وكیل شده باشد.
چهارم ـ اگر وكیل زن و شوهر یا ولی آنها صیغه را می خوانند، در عقد، زن و شوهر را معین كنند مثلاً اسم آنها را ببرند یا به آنها اشاره نمایند. پس كسی كه چند دختر دارد، اگر به مردی بگوید: زوجتك احدی بناتی(یعنی زن تو نمودم یكی از دخترانم را) و او بگوید: قبلت یعنی قبول كردم، چون در موقع عقد، دختر را معین نكرده اند عقد باطل است.
پنجم ـ زن و مرد به ازدواج راضی باشند، ولی اگر زن ظاهراً به كراهت اذن دهد و معلوم باشد قلباً راضی است عقد صحیح است.
مسأله 2379 ـ اگر در عقد یك حرف غلط خوانده شود كه معنی آنرا عوض كند عقد باطل است.
مسأله 2380 ـ كسی كه دستور زبان عربی را نمی داند، اگر قرائتش صحیح باشد و معنای هر كلمه از عقد را جداگانه بداند و از هر لفظی معنای آنرا قصد نماید می تواند عقد را بخواند.
مسأله 2381 ـ اگر زنی را برای مردی بدون اجازه آنان عقد كنند و بعداً زن و مرد بگویند به آن عقد راضی هستیم، عقد صحیح است.
مسأله 2382 ـ اگر زن و مرد یا یكی از آن دو را به ازدواج مجبور نمایند و بعد از خواندن عقد راضی شوند و بگویند به آن عقد راضی هستیم چنانچه در حال واقع شدن عقد اظهار نارضایتی نموده باشند احتیاط مستحب آنست كه دوباره عقد را بخوانند.
مسأله 2383 ـ پدر و جد پدری می توانند برای فرزند نابالغ، یا دیوانه خود كه به حال دیوانگی بالغ شده است ازدواج كنند، و بعد از آنكه آن طفل بالغ شد، یا دیوانه عاقل گردید، اگر ازدواجی كه برای او كرده اند، مفسده ای نداشته، نمی تواند آنرا بهم بزند، و اگر مفسده ای داشته، می تواند آنرا بهم بزند.
مسأله 2384 ـ دختری كه به حد بلوغ رسیده و رشیده است، یعنی مصلحت خود را تشخیص می دهد، اگر بخواهد شوهر كند، چنانچه باكره باشد، سزاوار است از پدر، یا جد پدری خود اجازه بگیرد و اجازه مادر و برادر لازم نیست.
مسأله 2385 ـ اگر پدر و جد پدری غائب باشند، یا دختر باكره نباشد، اجازه پدر و جد لازم نیست.
مسأله 2386 ـ اگر پدر یا جد پدری، برای پسر نابالغ خود زن بگیرد، پسر باید بعد از بالغ شدن خرج آن زن را بدهد.
مسأله 2387 ـ اگر پدر یا جد پدری، برای پسر نابالغ خود زن بگیرد، چنانچه پسر در موقع عقد مالی داشته مدیون مهر زن است، و اگر در موقع عقد مالی نداشته پدر یا جد او باید مهر زن را بدهند.
عقد دائم: آنست كه مدت زناشوئی در آن معین نشود، و زنی را كه به این قسم عقد می كنند دائمه می گویند، و عقد غیر دائم: آنست كه مدت زناشوئی در آن معین شود، مثلاً زن را به مدت یك ساعت یا یك روز یا یك ماه یا یك سال یا بیشتر عقد نمایند، و زنی را كه به این قسم عقد كنند متعه و صیغه می نامند.
احــكام عــقد
مسأله 2371 ـ در زناشوئی چه دائم و چه غیر دائم، باید صیغه خوانده شود و تنها راضی بودن زن و مرد كافی نیست و صیغه عقد را یا خود زن و مرد می خوانند، یا دیگری را وكیل می كنند كه از طرف آنان بخواند.
مسأله 2372 ـ وكیل لازم نیست مرد باشد، زن هم می تواند برای خواندن صیغه عقد از طرف دیگری وكیل شود.
مسأله 2373 ـ زن و مرد تا یقین نكنند كه وكیل آنها صیغه را خوانده است نمی توانند به یكدیگر نگاه محرمانه نمایند و گمان به اینكه وكیل صیغه را خوانده است كفایت نمی كند، ولی اگر وكیل بگوید صیغه را خوانده ام كافی است چونكه موجب اطمینان است.
مسأله 2374 ـ اگر زنی كسی را وكیل كند كه مثلاً ده روزه او را به عقد مردی درآورد و ابتدای ده روز را معین نكند، آن وكیل می تواند هر وقت كه بخواهد او را ده روز به عقد آن مرد درآورد، ولی اگر معلوم باشد كه زن، روز یا ساعت معینی را قصد كرده، باید صیغه را مطابق قصد او بخواند.
مسأله 2375 ـ یك نفر می تواند برای خواندن صیغه عقد دائم یا غیر دائم از طرف دو نفر وكیل شود، و نیز انسان می تواند از طرف زن وكیل شود و او را برای خود به طور دائم یا غیر دائم عقد كند، ولی احتیاط مستحب آنست كه عقد را دو نفر بخوانند.
دستور خواندن عقد دائم
مسأله 2376 ـ اگر صیغه عقد دائم را خود زن و مرد بخوانند و اول زن بگوید: زَوَّجْتُكَ نَفْسی عَلَی الصِّداقِ الْمَعْلُوم(یعنی خود را زن تو نمودم به مهری كه معین شده)، ـ پس از آن بدون فاصله مرد بگوید: قَبِلْتُ التَّزْویج(یعنی قبول كردم ازدواج را) عقد صحیح است، و اگر دیگری را وكیل كنند كه از طرف آنها صیغه عقد را بخواند چنانچه مثلاً اسم مرد احمد و اسم زن فاطمه باشد و وكیل زن بگوید: زَوَّجْتُ مُوَكِّلَتی فاطِمَةَ مُوَكِّلَكَ اَحْمَدَ عَلَی الصِّداقِ الْمَعْلُوم، پس بدون فاصله وكیل مرد بگوید: قَبِلْتُ لِمُوَكِّلی اَحْمَدَ عَلَی الصِّداق صحیح می باشد، و واجب نیست لفظی را كه مرد می گوید با لفظی كه زن می گوید مطابق باشد، كه اگر زن زوجت، بگوید باید مرد هم قبلت التزویج بگوید، بلكه قَبِلْتُ النِّكاح بگوید صحیح است.
دستور خواندن عقد غیر دائم
مسأله 2377 ـ اگر خود زن و مرد بخواهند صیغه عقد غیر دائم را بخوانند، بعد از آنكه مدت، و مهر را معین كردند، چنانچه زن بگوید: زَوَّجْتُكَ نَفْسی فِی الْمُدَّةِ الْمَعْلوُمَةِ عَلَی الْمَهْرِ الْمعلوم، بعد بدون فاصله مرد بگوید: قَبِلتُ صحیح است و اگر دیگری را وكیل كنند، و اول وكیل زن به وكیل مرد بگوید: مَتَّعْتُ مُوَكِّلَتی مُوَكِّلَكَ فِی الْمُدَّةِ الْمَعْلُومَةِ عَلَی الْمَهْرِ الْمَعْلوْم، پس بدون فاصله وكیل مرد بگوید: قَبِلْتُ لِمُوَكِّلی هكَذا صحیح می باشد.
شرائــط عقـــد
مسأله 2378 ـ عقد ازدواج چند شرط دارد:
اول ـ آنكه به عربی صحیح خوانده شود و اگر خود مرد و زن نتوانند صیغه را به عربی صحیح بخوانند، چنانچه ممكن باشد، احتیاط واجب آنست كسی را كه می تواند به عربی صحیح بخواند وكیل كنند و اگر ممكن نباشد، خودشان می توانند به غیر عربی بخوانند، اما باید لفظی بگویند كه معنی زوجت و قبلت را بفهماند.
دوم ـ مرد و زن یا وكیل آنها كه صیغه را می خوانند قصد انشاء داشته باشند، یعنی اگر خود مرد و زن صیغه را می خوانند، زن به گفتن زوجتك نفسی قصدش این باشد كه خود را زن او قرار دهد، و مرد به گفتن قبلت التزویج زن بودن او را برای خود قبول نماید و اگر وكیل مرد و زن، صیغه را می خوانند، به گفتن زوجت و قبلت قصدشان این باشد كه مرد و زنی كه آنان را وكیل كرده اند، زن و شوهر شوند.
سوم ـ كسی كه صیغه را می خواند، بالغ و عاقل باشد، چه برای خودش بخواند، یا از طرف دیگری وكیل شده باشد.
چهارم ـ اگر وكیل زن و شوهر یا ولی آنها صیغه را می خوانند، در عقد، زن و شوهر را معین كنند مثلاً اسم آنها را ببرند یا به آنها اشاره نمایند. پس كسی كه چند دختر دارد، اگر به مردی بگوید: زوجتك احدی بناتی(یعنی زن تو نمودم یكی از دخترانم را) و او بگوید: قبلت یعنی قبول كردم، چون در موقع عقد، دختر را معین نكرده اند عقد باطل است.
پنجم ـ زن و مرد به ازدواج راضی باشند، ولی اگر زن ظاهراً به كراهت اذن دهد و معلوم باشد قلباً راضی است عقد صحیح است.
مسأله 2379 ـ اگر در عقد یك حرف غلط خوانده شود كه معنی آنرا عوض كند عقد باطل است.
مسأله 2380 ـ كسی كه دستور زبان عربی را نمی داند، اگر قرائتش صحیح باشد و معنای هر كلمه از عقد را جداگانه بداند و از هر لفظی معنای آنرا قصد نماید می تواند عقد را بخواند.
مسأله 2381 ـ اگر زنی را برای مردی بدون اجازه آنان عقد كنند و بعداً زن و مرد بگویند به آن عقد راضی هستیم، عقد صحیح است.
مسأله 2382 ـ اگر زن و مرد یا یكی از آن دو را به ازدواج مجبور نمایند و بعد از خواندن عقد راضی شوند و بگویند به آن عقد راضی هستیم چنانچه در حال واقع شدن عقد اظهار نارضایتی نموده باشند احتیاط مستحب آنست كه دوباره عقد را بخوانند.
مسأله 2383 ـ پدر و جد پدری می توانند برای فرزند نابالغ، یا دیوانه خود كه به حال دیوانگی بالغ شده است ازدواج كنند، و بعد از آنكه آن طفل بالغ شد، یا دیوانه عاقل گردید، اگر ازدواجی كه برای او كرده اند، مفسده ای نداشته، نمی تواند آنرا بهم بزند، و اگر مفسده ای داشته، می تواند آنرا بهم بزند.
مسأله 2384 ـ دختری كه به حد بلوغ رسیده و رشیده است، یعنی مصلحت خود را تشخیص می دهد، اگر بخواهد شوهر كند، چنانچه باكره باشد، سزاوار است از پدر، یا جد پدری خود اجازه بگیرد و اجازه مادر و برادر لازم نیست.
مسأله 2385 ـ اگر پدر و جد پدری غائب باشند، یا دختر باكره نباشد، اجازه پدر و جد لازم نیست.
مسأله 2386 ـ اگر پدر یا جد پدری، برای پسر نابالغ خود زن بگیرد، پسر باید بعد از بالغ شدن خرج آن زن را بدهد.
مسأله 2387 ـ اگر پدر یا جد پدری، برای پسر نابالغ خود زن بگیرد، چنانچه پسر در موقع عقد مالی داشته مدیون مهر زن است، و اگر در موقع عقد مالی نداشته پدر یا جد او باید مهر زن را بدهند.